Arangkada of Leo Lastimosa for December 29, 2008

                        PLANO SA PAPEL

 

            Papel ray gipasikaran sa duha ka adlaw nga pagtak-op ug pag-ayo sa unang taytayan sa Mandaue ug Mactan.  Ang mga tagduma way kasayuran sa kahimtang sa trapiko sa mga adlaw nga ilang gipili.  Wa magsusi unsay mga adlaw nga labing gamay rang mga sakyanan nga malangan.

            Ang labing haom untang mga adlaw pag-ayo sa taytayan—kon tinuod man nga di kapaabot sa Semana Santa kay kinahanglang gastuhon nang kuwarta karong tuiga—maong Disyembre 25 ug 26.  Kanus-a mingaw ang kadalanan kay namahuway ang mga Sugbuanon sa ilang panimay.  Mas daghang nabara sa ilang gipili nga Disyembre 27 ug 28 kay nagsugod na mang pangompra alang sa bag-ong tuig.

-o0o-

            Mao ni nahitabo sa kasagaran sa mga proyekto sa kagamhanan.  Gilusad nga way klarong pagtuon.  Ang mga nag-umol sa proyekto igo lang nag-irag-irag sa hunulhunol nilang mga lingkoranan.  Nagtamod sa way kahulogan nga mga numero sa mga papel nga gihikyad sa ilang atubangan.

            Pulos nagdali alang sa sunod nilang mga lakaw.  Pulos way panahon pagtuki unsa kakinahanglan ug kamakiangayon ang mga lakang nga ilang gipasiugdahan.  Pulos way pagpakabana kon makatabang ba gyod sa katawhan ang ilang gipasiugdahan.  O lain na sang pagwaldas sa buhis sa katawhan alang sa mga butang nga way kapuslanan.  Kansang bugtong katuyoan mao ra nga may ikapuno sa taphawng mga kuwentada kon paninglan na unsay bugti sa ilang gidawat nga dagkong suholan.

-o0o-

            Subo apan tinuod ang gikumpisal ni Jun Lozada atol sa imbestigasyon sa Senado sa iyang paglambigit nilang Pres. Arroyo ug sa iyang bana sa NBN-ZTE scandal:  Nga ang mga proyekto sa kagamhanan wa ipasikad sa panginahanglan sa katawhan; kon dili sa panginahanglan sa mga tigpasiugda.

            Mao diay nga nanguhong ang mga sports complex ug skywalks nga way nanggamit.  Kay ang mga nagpasiugda nag-apas ra diay sa tambok nga mga komisyon.  Apan wa gihapon ning kapugong nila pagpakayab sa higante nilang mga lapida.  Pag-angkon og kredito sa mga proyekto nga, gawas nga gigastohan sa kuwarta nga di ila, di sab alang sa kadaghanan.

-o0o-

            Mangiyugpos ug magpakahilom ba lang gihapon ta ning klarong tulis sa atubangan?  Kon di ta motiyabaw, mag-anad lang ang atong kadagkoan sa kagamhanan paghimo sa ilang katungdanan ug sa atong panudlanan isip gatasan sa ilang personal nga kabulahanan.

            Kitay nagbutang nila sa katungdanan.  Kitay nagbayad sa ilang suholan.  Kitay magbuot hangtod kanus-a sila nga magtungkawo sa gahom.  Kon gawas nga wa katuman sa tahas nga atong gisangon ngadto nila gikawkaw pa gyod ang atong hinagoan, di kaha maayo nga ato nang butangan og kinutoban ang ilang kamabudhion ug kamapahimuslanon?  Tugotan ba nato sila nga magpadayon pagbugalbugal sa katawhan?  O panahon nang pailhon nga mga suluguon lang sila sa tinuod nga Haring Lungsod?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 28, 2008

                        KUMBIRA SA KAPAMILYA

 

            TV Barn, ABS-CBN Cebu Broadcast Complex—Sa ikaduhang higayon karong tuiga, ug sa ikawalo nga higayon sa niaging upat na ka tuig, gipahigayon na sab dinhi ang "Kumbira sa Kapamilya."  Matag sumad sa DYAB Abante Bisaya sa Hunyo ug sa Sabado sa tungatunga sa Pasko ug bag-ong tuig, ang among mga tigpaminaw uban ang ilang bawon magtapok, maghimamat, mag-ila-ila ug molab-as ug mopalambo sa ilang panaghigala sa kahanginan.

            Bisan nagbunok ang uwan ganinang buntag, naghuot ang gatosan ka mga tigpaminaw nga gikan sa nagkalainlaing dakbayan ug kalungsoran sa Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan sa Bohol, Leyte, Negros Oriental ug sa Mindanao.

-o0o-

            Ang Kumbira gisugdan pinaagi sa Santos nga Misa nga giduma ni Padre Bernard Oyao gikan sa among parokya sa Our Lady of Fatima Parish sa Basak, Mandaue City.  Wa magpahibawo ug hilom nga nitambong sa misa si Padre Nestor Atillo nga nadestino niadto sa Consolacion ug karon naa na sa Dakbayan sa Talisay.

            Nanghinaot mi nga mas molambo pa ang panagtambayayong tali sa ABS-CBN Cebu ug sa among parokya nga giduma ni Padre Joy Danao sa bag-ong tuig.  Duha nila ka misa matag Dominggo ang gisibya karong tuiga sa DYAB 1512 khz ug sa DYLS 97.1 mhz.  Gisibya sab namo ang ilang "Misa de Gallo" di lang sa Sugbo kon dili sa tibuok nasud ug tibuok gyong kalibotan.

-o0o-

            Nga maoy usa sa dakong nahitabo sa DYAB Abante Bisaya karong tuiga.  Human sa 13 ka tuig nga nia ri mi magtikaw-tikaw sa Kabisay-an ug Mindanao, sa usa ka pamilok ug salamat sa bag-ong teknolohiya mabati ug makita pa gyod ang among mga tulomanon sa bisan asang suok sa kalibotan nga dunay Internet access.

            Kon wa pa mong katultol sa DYAB Cebu Live Webcast, mabati ug makita mi pinaagi sa pag-click ning mosunod nga link:  http://tinyurl.com/abcebu.  Mahinabi ninyo ang ubang mga tigpaminaw pinaagi sa public chat box ug makatimang mo sa mga tulomanon pinaagi sa chat sa Yahoo ug MSN Messengers ug Google Talk, ang among account name dyab1512.

-o0o-

            Mao nga di lang ang gatosan nga nagpunsisok dinhi kon dili hasta nang mga Sugbuanon sa ubang kanasuran ang nakaapil sa kasaulogan.  Wa hinuon mi mas taas nga kable nga makainat sa webcam gikan sa announcer's booth paingon dinhi sa TV barn.  Mao nga mangayo mig pasaylo nga wa mapakita sa webcast ang mabulukong kumbira.

            Sa makausa pa, napugos na sab pagkanta ang DYAB anchors sama nilang Atty. Ina Asirit, Atty. Pat Acabodillo, Jeffrey Astillo, Bob Malazarte, Vilma Andales, Jenny Rica Vidad, Edgar Gutierrez, RC Dalaguit, Marlon Bellita, Edison delos Angeles, Ramil Ayuman, Ahmed Cuizon, Jun Tariman, June Perez, Tisha Ylaya, June Berongan, Juve Villar, Adrian Diongzon, Neda Avinante ug Dr. Fidelis Quiza.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 27, 2008

              BONUS PAPATING

 

            Maayo tingali nga sa di pa matapos ang tuig ipasabot sa lokal ug nasudnong mga opisyal sa kagamhanan ang makalilisang nga bonus nga ilang nadawat alang sa Pasko.  Akong namat-an og buot mao nga ang bonus maoy pahalipay sa maayong mga buhat sa mga kawani ug sa kadako sa ginansiya sa ilang mga kompaniya.  Nga di maangkon sa mga opisyal ug mga kawani sa kagamhanan:

·        Ang pangalagad sa mga opisyal ug mga kawani sa kagamhanan nagpabilin nga naapil sa mga labing salawayon—labi na sa natad sa kalangay ug kakurakot—sa tibuok kalibotan; ug

·        Ang kagamhanan hagbay rang nangwaldas sa kuwarta nga mas dako kay sa iyang kita.

-o0o-

            Ang kadako sa bonus nga gipiyestahan sa mga kawani sa nasudnong kagamhanan ug sa lokal nga kagamhanan labihan kalang-og.  Kon sud-ungon atubangan sa kakabos sa pangalagad nga ilang nahatag ngadto sa mga magbubuhis—nga kon simbako nakalimot sila maoy tinuod nga mga tag-iya sa kuwarta nga ilang giilogan—ug sa kadako sa alkanse sa budget nga ilang namugna.

            Kon may nahibilin sila nga bisan gamay na lang nga kauwaw, o bisan kaikog na lang, angay nga iuli ang matag usa ka dako nga ilang nadawat.  Hangtod nga mahatag na ngadto sa katawhan ang labing batakan nila nga mga panginahanglan ug mahugasan nang tanang transaksiyon gikan sa nangalisbo nga pangurakot.

-o0o-

            Dihang gipasigarbo sa Malakanyang nga P10,000 ang madawat sa matag kawani sa nasudnong kagamhanan, nitumaw ang kabalaka nga ang nasudnong mga buhatan ug ang mga barangay, lungsod, dakbayan ug lalawigan nga naninuod pagpatuman sa ilang mga proyekto wa nay igong savings nga ikapahalipay sa ilang mga kawani.

            Apan hapit tanang nasudnong mga buhatan ug local government units ang nakahatag sa bonus.  Ang uban wa pa gani kukaikog nga nagpabaha og mas dagko nga mga gasa—gikan sa hatag-bawi nga P12,000 sa Kapitolyo sa Sugbo ngadto sa P35,000 sa Talisay City ug P45,000 sa San Fernando.  Wa gyod diay mapili.

-o0o-

            Unsa man sab diay atong gipaabot?  Nga duna pay tinarung nga buhat ning atong kagamhanan?  Human nabisto ang lapad nga pagpanikas sa piniliay sa 2004 ug ang makalilisang nga mga kawat sa unang mga takna pa lang gani sa pagbanos nila sa gahom, magpaabot pa bat a nga mokalit lang silag kabut-an ug kaligdong?

            Ang mga pasangil sa pangurakot ug pahimus, inay tarungon pagtubag, way pupanagana nga gitabonan ginamit ang kinatibuk-ang makinarya sa kagamhanan—bahala nag nabuong nang kadungganan sa tanang demokratikanhong mga institusyon.  Ang katawhan inay maningil og kaangayan nangiyugpos lang ug naghinan-aw.  Mao nga ang mga nangyatak sa mga lagda ug ang mga nakakita apan nilingiw sa kalapasan, inay mangayo og pasaylo sa ilang pakauwaw, naningil na hinuon og bonus.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 24, 2008

              WALDAS SA PUNDO

 

       Nganong duna may sobra nga P11.6 bilyones ang nasudnong kagamhanan alang sa bonus sa mga kawani ug mga opisyal sa kagamhanan dayong tapos sa tuig?  Nga sa tibuok tuig nagsige man og pamalibad nga kuwang ang pundo alang sa labing batakan nga mga panginahanglan sa katawhan?

            Nganong wa may igong mga tambal, o bisan mga higdaanan na lang, sa mga tambalanan?  Nganong wa may igong classrooms, mga libro ug mga magtutudlo?  Nganong wa pa man matukod ang gisaad nga kadalananan ug mga taytayan?  Samtang nagpatas-anay ang nagkalainlain nga mga buhatan sa kagamhanan sa sobra nilang pundo alang sa bonus sa ilang mga opisyal ug mga kawani?

-o0o-

            Sa gisugyot nga P1.4 trilyones nga nasudnong budget alang sa 2009, sobra sa katunga ang gigapos na pagbayad sa langyaw nga mga utang.  Sa gamay na lang bahin nga nabilin alang sa way kinutoban nga mga gasto pagtubag sa mga panginahanglan sa katawhan, binilyon ka pesos pa gyoy makibhang alang sa pork barrel nga way klarong paingnan ug intelligence funds nga way klarong kuwentada.

            Sa ato pa, mumho na lang intawoy nahibilin alang sa tinuoray nga mga gastohan sa kagamhanan.  Apan ang kadaginuton na lang sa panudlanan wa kapugong sa mga tagduma sa nagkalainlaing mga buhatan pagtinihik pag-ayo sa gasto aron may dako pa nga mahibilin alang sa ilang mga pinaskohan dayong tapos sa tuig.

-o0o-

            Usa sa batakan nga sukdanan sa kaligdong ug katakos sa kagamhanan mao ang pagtilok sa nasudnong panudlanan aron igasto ug ipatuman sa tanang giumol nga mga proyekto ug mga programa.  Di tinubdan sa garbo, hinunoa sa kauwawan, kon may sobra sa panudlanan inig tapos sa tuig.

            Kay mahimong nagkahulogan kini nga wa mapatuman ang tanang mga proyekto ug mga programa nga pulos gitumong pagtagbaw sa mga panginahanglan sa katawhan.  Mahimo sab nga gipaburot ang mga banabana sa aktuwal nga gasto sa nagkalainlain nga mga buhatan.

-o0o-

            Mas law-ay pa gyod kon gituyo pagtanggong ang pundo aron nga di mahurot.  Bahala na kon padayon nga nagmingaw ang district hospitals samtang nangamatay ang ilang mga pasyente, nabuktot ang mga tinun-an sa makalilisang nga mga bayranan alang sa seguridad, tubig ug kuryente sa public schools, ug gipanggutom ang kinabag-an sa katawhan.

            Mao ni ang naandan sa pamunoang Arroyo.  Gihikawan sa labing batakan nga pangalagad ang labing daghan.  Aron lang pagtino nga mag-piyesta ang pipila sa Pasko ug bag-ong tuig.  Nga ang tinuod nga tuyo mao ang pag-ulog-ulog.  Aron nga pasagdan ang labing dagko nga mga nagtungkawo sa gahom sa mas dagko nila nga pahimus, mas bangis nila nga pangurakot ug mas maliputon nila nga pagtampok sa bukubuko sa kabos nga mga magbubuhis nga way kukaluoy nga gihimo nilang gatasan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 23, 2008

                   SUMBALIK SA BARKO

 

          Atubangan sa padayon nga pagtidlom sa presyo sa lana sa merkado sa kalibotan ug sa inanay nang pag-us-os sa plitehan sa mga sakyanan nga pamasahero, di kalikayan nga mosibaw sab ang awhag sa mga konsumidor nga laslasan ang plitehan sa mga barko.  Ang Marina (Maritime Industry Authority) nanghunaw dayon.  Sama sa ubang mga buhatan sa kagamhanan nipasabot nga wa na silay gahom pagtakda sa plitehan.  Kay deregulated na sab ang industriya sa mga barko.

          Sa ilang bahin, ang mga kompaniya sa barko niinsistir nga mas ubos na karon ang ilang plitehan.  Apan pasiunang pakisusi sa DYAB Radyo Patrol nagbutyag nga way us-os sa plite.  Igo lang silang nag-promo alang sa Pasko.

-o0o-

          Kon may mga kompaniya pa sa barko nga nagtuo nga makapatuyang sila pagpaburot sa ilang ginansiya ug moapas pang mga pasahero sa taas nilang plitehan, duna koy daotang balita alang nila:  Nabiyaan sila sa panahon.  Padayon nga nagtidlom ang gidaghanon sa ilang mga pasahero.  Madani lang pagbalik ang ilang mga suki kon paus-osan ang ilang plitehan ug palambuon ang kalidad sa ilang serbisyo.

          Salamat sa mas tulin nga pagtidlom sa plitehan sa mga ayroplano, ug sa dugang o bag-o nga mga ruta sa mga ayroplano gikan ug ngadto sa mga lalawigan nga nagsalig lang sa mga barko sa una, mas paspas nga makatilaw  ang mga kompaniya sa barko sa sumbalik sa ilang pahimus.

-o0o-

          Ang kamatuoran mao nga di nang kaginansiya ang mga barko kon magsalig lang sa mga pasahero.  Kasagaran sa ilang mga pasahero hagbay rang nikagiw.  Tua na karon magpunsisok sa baratong flights sa mga ayroplano.  Naanad sila sa kakabos sa serbisyo sa mga barko mao nga pipila ray nikiha sa kahasol ug kalangay ug pagkatanggong sa mga tugpahanan.

          Ang gisaligan ron sa mga kompaniya sa barko mao ang mga kargamento.  Maong di kahibudngan nga dunay mga barkong pamasahero nga pipila ray pasahero.  Apan nag-awas bisan ang cabins sa mga kargamento.

-o0o-

          Gawasnong merkado maoy labing kasaligan nga alyado sa mga pasahero.  Apan di ni igong sukaranan nga mangiyugpos na lang ang Marina ug ubang mga buhatan sa kagamhanan nga gitahasan pagpanalipod sa publiko.  Daghang kalapasan nga nahimo ang mga kompaniya sa barko nga angayng pahamtangan og dinalian nga silot.  Nga di kinahanglan nga siyam-siyaman ang mga pasahero pagpaabot sa hingpit nga pagtikyaob sa ilang patigayon.

          Dako ang kahigayonan nga ang itudlo nga sunod nga administrador sa Marina gikan gihapon sa Sugbo.  Apan kon tinuod ang pasangil ni kanhi administrador Vic Suazo, nga kasagaran sa mga opisyal sa Marina sa Sugbo ug Central Visayas naa sa payroll sa mga kompaniya sa barko, mao nga padayon nga nakalutaw ang mga lungon sa kadagatan, manguros na lang tang daan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 22, 2008

                   TINUOD NGA ALAS

 

          Di si Barack Obama.  Ni si Presidente Arroyo.  Kon dili ang konsumidor.  Di ang labing gamhanan nga mga opisyal ni mga kagamhanan sa kalibotan.  Kon dili ang way ngan ni dagway nga mga konsumidor.  Ang makasulbad sa kalibotanon nga krisis sa ekonomiya. 

Ang tanan nga gisugyot ug gipatuman nga mga sulbad sa labing dako nga krisis sa ekonomiya sa atong panahon pulos gitumong pagkumbinser sa mga konsumidor sa paggasto.  Ang pagbuak sa mga alkansiya ug pagbuhi sa tinipigan nga kuwarta sa labing gagmay, nga maoy labing daghan, nga mga konsumidor maoy giisip nga yawe pagbuhi pagbalik sa kalibotanong ekonomiya.

-o0o-

          Ang tanang nangangkon nga mga eksperto sa ekonomiya, nga nagtinabangay na karon pagsulbad sa labing grabeng paghagsa sa kalibotanong ekonomiya sukad sa Great Depression sa 1930s, naglumba pagpatuman sa nagkalainlain nga matang sa bailout sa nahagsa nga mga bangko ug mga industrisya.  Nagbuwa-buwa ang ilang mga baba sa mga termino nga sila ray makasabot.  Apan ang ilang kalamposan o kapakyasan nag-agad sa lihok sa hut-ong sa katawhan nga di kaambas sa ang-ang sa ilang kaalam ug katigayonan.  Nga gipaabot nga mag-agad-agad lang bisan unsay ilang sugo.

          Karon ang konsumidor nay hawod.  Ang iyang paggasto o di paggasto maoy makapabangon o makapahagsa sa kalibotanong ekonomiya.

-o0o-

          Kon tipigan sa mga konsumidor ang ilang kuwarta mahagsa ang ekonomiya.  Way mga produkto nga mahalin, way mga serbisyo nga mabayran ug way patigayon nga makalihok.

          Bisan kon ang mga konsumidor ra say maigo sa paghagsa sa ekonomiya—silay maibanan o mawad-an gyod og trabaho, silay masakmitan og kabtangan o mapapahawa gyod sa ilang mga pinuy-anan—igo na nga nakaamgo sa ilang gahom.  Nga sila diay ang tinuod nga alas.  Nga di diay sila inutil nga tigpaniid lang sa salida sa higanteng mga magpapatigayon.  Nga sila diay ang tinuorayng tinubdan sa labing dagkong katigayonan sa kalibotan.

-o0o-

          Hinaot nga ang konsumidor di na motahan sa iyang kahawod.  Hinaot nga bisan unsa niya kayano ug kakabos di na siya moduko lang ug magpaawot sa mga tigpaka aron ingnon.  Kon ang mga konsumidor maoy makahaw-as sa kalibotan gikan sa krisis, angay sila nga patingugon.  Angayng patalinghugan ang ilang hunahuna.  Ug tahuron ang ilang baruganan.

          Sa ato pa, ang mga konsumidor di na angay nga modawat lang bisan unsay ihukad sa mga merkado.  Sila nay magpili unsay ilang paliton.  Sila nay magbuot unsay ilang gastohan.  Tungod sa ilang kadaghan, sila nay mohukom kinsay gantihan.  Ug kinsay silotan.  Di na diay sila kutob lang sa paghilak atubangan sa pinadaylang nga mga pagpahimus ug pagpamintaha.  Mahimo na diay nila nga badlungon ang kahakog.  Ug pasidunggan ang mga naningkamot alang sa labing dakong kaayuhan alang sa labing daghan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 21, 2008

                        ATONG PLAZA

 

            Plaza Sugbu—Ang Plaza Sugbu bukas.  Bisan kinsa makasud.  Lokal o langyaw nga mga turista.  Mamaligyaay og kandila.  Tinun-an nga nangita og libreng wifi.  Anak sa singot nga gustong mopahuway.  Deboto ni Sr. Sto. Nino nga gikan pa sa Basilica.  Bata nga nagpaabot sa iyang ginikanan nga kawani sa City Hall.  Bisan kaatbang sa mayor.

            Ang Plaza Sugbu way koral.  Way surveillance cameras.  Way loud speakers nga molubong sa pakigpung sa mga nagprotesta.  Ang tibuok palibot way lama sa pagdumot.  Ni bisan gamayng lama sa pagpanggukod.

            Ang Plaza Sugbu puno sa kasaysayan.  Sa mahigalaong makasaysayanong mga tigbayon.  Mora gyod og ang karaang Kapitolyo sa Sugbo.

-o0o-

            Nag-umbaw sa Plaza Sugbu ang higanteng bayhon sa Cebu City Hall.  Karaan nang tigbayon.  Apan lab-as, hamis ug matahom kaayo ang panagway.  Salamat sa P120 milyones nga gasto.  Nga ang dakong bahin hinabang gikan sa nasudnong kagamhanan.  Yano.  Ligdong.  Mapuslanon.

            Lahi sa ubang tigbayon.  Nga managlahi ang banabana sa gasto.  May namasangil nga kapin sa P1 bilyon.  May nangugat nga kapin ra sa P800 milyones.  Ambot pila gyod.  Kay may mga utang pang wa kabayri.  Ug ang dugay nang gipangayo nga kuwentada nga wa pa mahatag.

Bisan pila pay gasto, ang Sugbuanong mga magbubuhis maoy nabuktot.  Sa tigbayon nga nabuslot ug nangliki na.  Ug maihap lang sa tudlo ang mga higayon nga kapuslan.

-o0o-

            Dali rang sabton nganong way koral, cameras ug higpit nga mga pagdili ang Plaza Sugbu ug City Hall.  Kay ang mga tagduma wa mahadlok sa ilang mga kaatbang.  Wa malisang sa ilang anino.

            Layo ra sang kahigayonan nga sulngon sila sa mga demonstrador.  Lisod protestahan ang mga milagro ni Sr. Sto. Nino.  Bisan ang kamakasaysayanon sa Magellan's Cross.  Ni ang kadako sa wanang nga mahinangpong nigakos sa mga turista ug mga molupyo.

Gawas pa, ang mga tagduma naghupot sa tinuod nga alas batok sa kasilag sa mga magbubuhis:  Wa sila magdikidiki paghatag og kuwentada sa ilang mga transaksiyon.

-o0o-

            Mao nga kon ganahan kang mosuroy karong Pasko, ug di gustong mabanghagan, o  ma-insultohan, o malilian, mas mahigalaon dinhi sa downtown kay sa uptown.  Mas gawasnon ang imong lihok sa sud ug sa gawas sa City Hall.  Mas malipayon ang mga kawani sa City Hall.  Bisan gamay ang ilang bonus.  Kay wa man pakapini og pamuyboy.

            Ang Plaza Sugbu, gawas nga mas duol sa simbahan, mas duol sab sa pantalan.  Mas layo sa bilanggoan.  Mas daghan ang pangalagad.  Kay sa patigayon.  Wa apikiha ang panginabuhi sa mga kabos.  Ang bugtong gipamaligya mao ang mga kandila.  Wa negosyoha ang katigayonan sa atong katiguwangan.  Ni ang kaugmaon sa atong mga bata.  Ug, kon simbako wa pa gyod ka makumbinser, libre ang parking.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 20, 2008

                        LUOK SA LANA

 

            Ang P2 nga us-os sa presyo sa lana nga gipatuman sa tulo ka higanteng mga kompaniya sa lana sa ilang mga produkto nisunod sa padayon nga pagtidlom sa presyo sa lana sa merkado sa kalibotan, sa piket nga gilusad sa militanteng transport groups sa ilang ulohang mga buhatan ug laing hugna sa pangasaba nga ilang nadawat gikan sa Department of Energy.

            Ang P2 nga laslas labihan rang gamaya kon itandi sa kadako sa hagbong sa presyo sa lana sa merkado sa kalibotan human sa kataposang hugna sa laslas sa produksiyon nga gipahibawo sa natarantar nang mga sakop sa OPEC.  Labihan na ining uwahia.  Niadto ra unta.  Ug kinahanglang pun-an pa.

-o0o-

            Sa akong pagsuwat ini, ang presyo sa lana nitidlom na ngadto sa $36 matag baril.  Nawad-an og $6 ang matag baril sa lana duha ka adlaw human sa labing dakong laslas nga nauyonan sa OPEC sukad natakda ang quota sa ilang produksiyon niadtong 1982.  Nitidlom nig $13 sukad niadtong Lunes kanus-a nasaksihan ang kataposang hunat sa presyo samtang nanganti ang OPEC sa labing dakong laslas sa ilang produksiyon.  Nitibugsok na og $111 sukad sa paglayat sa presyo ngadto sa $147 niadtong Hulyo ning tuiga.

            Sa ato pa, wa gyoy laing kapaingnan ang mga kompaniya sa lana.  Nawad-an na sila sa tanang panagang paglikay ug sa tanang lutsanan paglangay sa mas dakong us-os sa presyo sa ilang mga produkto.

-o0o-

            Salamat nga sa kataposan nakaplagan na sa transport groups ang ilang tingog.  Ang ilang pagprotesta batok sa mga kompaniya sa lana mas tukma kay sa ilang pagwelga nga makapahasol sa mga pasahero.  Nga sama nila mga biktima sab sa way kukauwaw ni pupanagana nga pagpaburot sa ginansiya sa lana.

            Angay sang apilon nila pagprotesta ang kagamhanan.  Nga klarong kakonsabo sa hakog nga mga kompaniya sa lana.  Kay ang paugat nga pagpabiling taas sa presyo sa lana nagtino man sab nga magpadayon ang piyesta sa kagamhanan pagkolekta sa makalilisan nga expanded value added tax (EVAT) gikan sa matag litro sa lana.

-o0o-

            Mas lisod na karong sabton ang padayon nga pagpangiyugpos sa Malakanyang atubangan ning hubo nga pagpahimus sa mga kompaniya sa lana.  Ang ilang pag-ulug-ulog sa katawhan ug taphaw nga pangasaba sa mga kompaniya sa lana di nang katabon sa tinuod nilang bulok.

            Ang DOE nisalikway sa kuwentada sa NEDA nga mas ubos na unta ang presyo sa lana karon.  Ang lokal nga mga opisyal sa DOE nanalipod pa man gani sa kaligdong sa mga libro sa mga kompaniya sa lana.  Mas salikwaot ang postura ni Presidente Arroyo.  Nagpatuo nga nagdugo ang iyang kasingkasing alang sa mga kabos.  Apan gipasagdan lang ang mga kompaniya sa lana nga way kukaluoyng niluok sa kinabag-an.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 18, 2008

          PAHIMUS NI SENYOR

 

          Kon nakahigayon ka nag duaw sa Basilica del Sto. Niño, di lunlon nga pagbalaan ni Sr. Sto. Niño ang imong masaksihan.   May mga nagpahimus sab sa kahigayonan nga nagbaha ang kaliboan, kon di man minilyon, ka mga deboto gikan sa nagkalainlaing kalungsuran sa Sugbo, sa kasilinganang mga lalawigan sa nasud ug bisan sa nagkalainlaing kanasuran sa kalibotan.   Ang Fiesta Señor alang nila di lang kahigayonan sa pagbalaan sa milagrusong bata.  Kon dili pagtilok sab sa tanang kahigayonan sa pagpanguwarta.

          Ang mga mapahimuslanon nga akong nakit-an di dagkong mga opisyal sa kagamhanan.   Ni dagkong mga magpapatigayon.  Kasarangan silang mga molupyo.  Kasagaran gani nila mga kabos.   Nga sa kadaghan ug kadinalian tingali sa ilang mga panginahanglan ug sa kaburong nga nakahikaw nila sa katakos paglantaw lapas sa tumoy sa ilang ilong, napugos lang pagkabayo sa panagsa ra, mahimo ganing tinuig, nga kahigayonan sa pagkita og mas dako.

-o0o-

          Sa di pa kang kasud sa ganghaan sa Basilica, maglumba pagsugat nimo ang mga manindahay og kandila ug medalyon ni Sr. Sto. Niño:

·        Kon makauna ang manindahay og kandila, di pa gani kang kayango kon mopalit ba iphan na og kandila, kasagaran kawhaan ka tag-P1 nga daot kaayong kandila, ug kon malipat kag kadiyot kay nalinga sa pagtan-aw sa ubang mga deboto nga nagsayaw nag Sinulog pagpangilaba sa Senyor nga panalipdan ang mga sakop sa ilang pamilya, ingnan ka na lang nga nadagkotan ug naupos nang mga kandila ug mahimo bang mobayad na lag P20?; samtang

·        Kon naunhan kag sugat sa mamaligyaay og medalyon ug mobalibad, pakonsiyensiyahon dayon ka (pinaagi sa pangutana:   Makaako ba diay kag balibad ni Sr. Sto. Niño?), apan kon wa dayon kapanagang ug nataoran gyod og medalyon, di na ka lung-an og paningil, apilan pa gani og balikas, hangtod nga mobayad.

-o0o-

          Apan wa mahasol ang mga deboto sa pinadaylang nga pagpahimus.   Mahimong lunsay gyod ang ilang pagbalaan ni Sr. Sto. Niño nga andam silang mopaundayon sa tanang moabag sa ilang debosyon.  O mahimo sang nahibawo nga gipahimuslan na sila apan, human nakasaksi sa mas makauuwaw nga pagpapahimus sa gahom ug pagpaburot sa katungdanan sa labing taas nga mga ang-ang sa kagamhanan, nipili paghatag sa mga tinuod gyong nagkinahanglan.

          Gawas pa, ang ilang pamentaha sa baratuhong mga kandila ug mga medalyon wa ra sa kumingking sa way pupanagana nga paggamit sa Fiesta Señor sa dagkong mga magpapatigayon pagpaburot sa ilang ginansiya ug sa dagkong mga politiko pagpalambo sa ilang mga ambisyon.   Labaw sa tanan, si Sr. Sto. Niño maoy labing nakaila sa mga nagsayaw ug nagsangpit sa iyang ngan----kansang mga kasingkasing ang nagpitik sa lunsay nga pagtuo ug kansang mga kasingkasing ang naghigwaos sa hakog nga katuyoan.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 17, 2008

       TINUOD NGA NAGBALAAN

 

       Tungod sa kasadya ug kamabulukon sa tinuig nga kapiyestahan ni Senor Sto. Nino sa Dakbayan sa Sugbo, madanihon kaayo ang tentasyon pagpalabay sa kahigayonan pagsuhid unsay tinuod nga nahitabo sa Sugbo human niabot silang Miguel Lopez de Legazpi niadtong 1565, upat ka dekada human napukan si Ferdinand Magellan sa puwersa ni Lapulapu sa kabaybayonan sa Mactan.

        Masabot nganong ang gipahimug-atan pag-ayo sa kaparian mao ang pagkakaplag sud sa usa sa mga bay nga nasunog sa milagrusong imahen ni Sr. Sto. Nino, nga gituohang mao ang samang imahen nga gigasa ni Magellan ngadto ni Amihan, asawa ni Humabon, human nabunyagan isip Juana 44 ka tuig nang nilabay.  Apan lisod sabton nganong nagdumili ta pagsubay sa tinuorayng kahimtang sa Sugbo sa pagpanung nilang Legazpi.

-o0o-

        Si Antonio Pigafetta, ang magsusuwat sa pundok ni Magellan, niangkon nga sa ilang pagdunggo sa Sugbo ang mga molupyo nagbalaan na sa ilang mga anito pinaagi sa pagsayaw sa Sinulog.  May sukaranan ang pagtuo nga bisan nabunyagan na isip Kristiyanos ang 800 ka mga sakop ni Humabon nibalik ra gihapon sila sa pagano nga kalihokan human namatay si Magellan ug nanglayas silang Pigafetta ug ang nabuhi nga mga sundawo.

        Di makiangayon ang paghulagway ni Legazpi (sa iyang suwat ngadto sa Hari sa Espanya) sa mga Sugbuanon nga katawhang nangasaag ug ignorante sa dakong katigayonan nga ilang gihuptan (ang milagrusong imahen).  Ang iyang sundawo nga nakakita sa imahen, si Juan Camuz, nakakita nga gihalaran si Sto. Nino ug daghan ug maanindot nga mga buwak.  Sa ato pa, giila ug gibalaan sa mga Sugbuanon ang kamilagruso ni Sr. Sto. Nino.

-o0o-

        Ang tinuorayng nasaag, ignorante ug laing katigayonan ang giapas mao si Legazpi.  Lahi ni Magellan nga nigasa sa mga Sugbuanon sa Kristiyanismo, si Legazpi nimando pagsunog sa ilang kabalayan.  Gigamit nilang puwersa pag-ilog sa ilang kabtangan ug pagkaon alang sa gipanggutom niyang kasundalohan.

        Ug kay kasagaran sa iyang mga sundawo wa may tarung edukasyon, naglakip sa mga badlungon ug mga binilanggo sa Espanya (kay kinsa may laing mapugos nila pagda nganhi sa wa pa nila igdungog nga isla?), way pupanagana nilang gipanglugos ang kababayen-an ug gipamatay ang kalalakin-an nga nangahas pagsukol nila.

-o0o-

        Si Sr. Sto Nino, sa iyang way kinutobang gahom ug kaalam, maoy nakakita sa pag-antos sa mga Sugbuanon ug sa mga molupyo sa ubang isla nga naulipon nilang Legazpi ug kaubanan.  Nga, sukwahi sa kamandoan sa Hari sa Espanya pag-edukar ug pagpalambo nato, nangilog sa mga yuta ug nipaburot sa ilang pribadong katigayonan.

        Sa kataposan sa mga adlaw, ang Labawng Makagagahom maoy mohukom kinsay malangit:  Ang ato bang katiguwangan nga nagbalaan niya bisan wa kaila sa Kinatsila niyang ngan?  O ang mga nigamit sa iyang ngan aron pagpaburot sa ilang mga panudlanan?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 16, 2008

          TEXT TAX

 

          Sa imong pagpalit og cellular phone, gipahamtangan kag 12% nga EVAT.   Sa imong pagpalit og phone cards, gipatongan kag 12% nga EVAT.  Sa matag pada nimo og text message, gipahamtangan na sab kag laing buhis.   Maong si Atty. Neri Yu, luyuluyong hepe sa legal department sa BIR 7, nitataw nga di mapahamtang ang buhis sa text sa way paglapas sa lagda batok sa double taxation.

          Nga mahimong maoy nakaaghat nilang Trade Secretary Peter Favila ug ubang tigpaluyo pagsugyot nga ang "text tax" ipaubos sa kategoriya sa "sin taxes."   Sama sa mga produkto sa bino ug sigarilyo.  Matod ni Group Supervisor Ipher Tabañag sa BIR 7 samtang may sukaranan ang pangangkon ni Favila nga gigamit nang text sa way kapuslanang kalihokan, mahimong mas daghan ang niisip sa text nga batakan nang panginahanglan sa atong panahon.

-o0o-

          Kusganong gisupak sa Association of Concerned Texters (ACT) ang gibanhawng sugyot sa text tax.   Matod ni Minda Ocliasa, kanhi presidente sa ACT, nabuktot nang kinabag-an sa katawhan sa bisan unsa na lang palas-unon nga gipahamtang sa kagamhanan.   Si Helen Ang, laing opisyal sa ACT, nipasabot nga bug-at kaayong pagbayad sa dugang buhis kay wa pa gyod mabadlong ang lapad nga pangurakot sa burukrasya.

          Ubang texters nga nitambong sa Kulokabildo.Com, ang sinemanang tapok sa kamatuoran nga gipahigayon sa Ayala Entertainment Center matag Lunes sa buntag, nangreklamo nga bisan wa pa mapahamtang ang text tax nabiktima na silang daan sa mga pagpahimus sa higanteng mga kompaniya sa telekomunikasyon.   Sama sa kalit nga pagkawagtang o pagtidlom sa ilang load ug padayong pagbaha sa spam broadcast messages.

-o0o-

          Ang National Telecommunications Commission (NTC) nidasig sa nabiktimang subscribers pagreklamo.   Apan tungod sa kalayo sa rehiyonal nilang buhatan, pipila ray naghago pagpirma og pormal nga reklamo.  Maong nipahibawo si NTC 7 Public Information Officer Bill Peralta nga ilang i-deputize ang mga barangay aron mas duol ug mas sayon na lang alang sa mga konsumidor.

          Giawhag sang Peralta ang KBP Cebu Chapter sa pagtabang pagpahibawo sa katawhan nga di sila inutil batok sa mga abuso sa mga kompaniya sa telekomunikasyon.   Nipasalig siyang ang mga reklamo kaaksiyonan dayon sa NTC 7 sa way pag-agad sa ilang ulohang buhatan.

-o0o-

          Alang sa BIR, nga maoy gisaligan sa 70% sa nasudnong budget karong tuiga, ang text tax madanihon kay sayon rang kolektahon.   Uban ang gibanabana ni Tabañag nga usa ka milyon ka text messages matag adlaw, ang makolektang buhis igo nga makatapak sa P50B nga alkanse kon papason ang EVAT sa lana.

          Nipasalig si Yu nga ipaabot nila sa ulohang buhatan sa BIR ang kusganong pagsupak batok sa text tax.   Gitataw hinuon niya nga tungod sa kalapad ug kamasuk-anon sa oposisyon masabot kaayo nga way sakop sa Kongreso nga ganahang modason sa sugyot.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 14, 2008

       DAKONG KANG-A

 

        Matag adlaw karong tuiga, si Henry Sy, tag-iya sa SM ug giila sa Forbes Magazine nga labing dato nga Pilipinhon, mokita og P449,315,068.  Maglisod na kag ihap pilay iyang kitaon sa tibuok 2008 kay di na maigo sa imong calculator ang daghang zero.  Matod sa Forbes, si Sy mokita og labing menos P164 bilyones karong tuiga.

        Sa pikas nga bahin, si Segundo Paralisan, tigbaligya og butong sa B. Rodriguez human palayasa sa iyang umahan sa Negros Oriental, mokita og P50 matag adlaw.  Bisag unsaon pagsiyagit ni Segundo sa kalami ug kabugnaw sa iyang butong, mokita lang siyag P18,250.00 sa tibuok tuig.  Pun-an sa mas gamayng kita sa pagpanlaba sa iyang asawa, makapangutang gyod sila pagpatungha sa ilang tulo ka bata, usang high school ug duhang elementarya.

-o0o-

        Ang kalainan sa kahimtang nilang Sy ug Segundino maoy hulagway sa nagkadakong kang-a tali sa mga kabos ug mga adunahan sa Pilipinas.  Segun sa National Statistics Office ang labing dato nga 10% maoy nagkontrolar sa 36% sa nasudnong katigayonan.  Ang kinabag-ang 90% maoy nag-ilog sa nahibiling 64%.  Maong di ikahibung nga mumhong pan-os na lay mamisik ngadto sa labing kabos.

        Ang kang-a tali sa mga kabos ug mga adunahan sa Pilipinas maoy labing dako sa ASEAN.  Nagmatuod ni sa di makiangayong pag-apud-apod sa nasudnong katigayonan.  Nga kon di matul-id mosangpot nga ang mga dato mosamot kadato ug ang kabanos mosamot kakabos.

        Basaha ni ug hilak.  Ang National Statistical Coordination Board niangkon nga sa matag P1 nga kitaon sa labing kabos nga 30%, P7.53 ang matigom sa ibabaw nga 30% sa populasyon.

-o0o-

        Ang World Bank nihulagway nga ang pagbahin sa katigayonan sa Pilipinas maoy labing di makiangayon sa Asya.  Matod sa United Nations 8.9 milyones ka pamilya ang nagpuyo ubos sa poverty line.  Gibanabana nga 40% sa populasyon ang kabos.

        Ang kinabag-an nila nahimutang sa kalungsoran.  Nahikawan sila sa kahigayonan sa panginabuhi.  Kay ang ekonomikanhong kalihokan natingob sa dagkong mga dakbayan.

-o0o-

        Samtang nag-ilaid ta sa katimawa, ang mosunod maglisod pag-ihap sa ilang kuwarta:  Lucio Tan (P94.3B); Jaime Zobel de Ayala (P82B); Eduardo Cojuangco (P34.4B); George Ty (P34B); 6. John Gokongwei (P27.8B); Tony Tan Caktiong (P23.5B); Andrew Tan (P19.6B); Emilio Yap (P14.3B); ug Oscar Lopez (P12.9B).

        Di sab papiri ang ubang bilyonaryo:  Enrique Razon Jr. (P11.6B); Andrew Gotianun (P11.4B); Ernesto Aboitiz (P11.2B); Alfonso Yuchengco (P9.2B); Menardo Jimenez (P8.6B); Gilberto Duavit Jr. (P8.6B); Ramon del Rosario (P8.4B); Felipe Gozon (P7.3B); Beatrice Campos (P6.5B); Luis J. L. Virata (P6.1B); David M. Consunji (P5.9B); Bienvenido Tantoco Sr. P5.7B); Betty Ang (P4.7B); Manuel Villar (P4.5B); Mariano Tan (P4.1B); Rolando Hortaleza (P3.6B); Oscar Hilado (P3.4B); Vivian Que Azcona (P3.2B); Manuel Zamora (P3B); ug Magdaleno Albarracin (P2.9B).  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 13, 2008

       GWEN UG CRIS

 

       Kon mahinayon ang imbestigasyon sa Senado sa CICC ug ubang kontrobersiyal nga mga proyekto sa 12^th Asean Summit, magkaatubangay sa labing unang higayon silang Gobernador Gwen Garcia ug Crisologo Saavedra.  Kay wa pa magkatagbo ang ilang mga dan sukad sa pag-ulbo sa kontrobersiya.  Naglungutlungot unta si Saavedra pagtambong sa tigom nga gipatawag ni Garcia sa Capitol Social Hall niadtong Mayo 3, 2007.  Apan wa siya dapita. 

Matod ni Saavedra mahisama siya ni Joey de Venecia III, ang nagbisto sa ZTE scandal, nga gipatambong sa tibuok nga lahutay sa pakisusi.  Matod ni Saavedra siya ang naa sa posisyon sa pagpasabot sa mga sakop sa Senate Blue Ribbon Committee giunsa pagpatuman ang mga proyekto sama sa CICC, decorative lampposts ug surveillance cameras.

-o0o-

        Ang imbestigasyon sa Senado makahatag og kahigayonan sa mga opisyal nga gilambigit sa eskandalo apan wa diay labot sa paglaktod ug pagpalusot sa mga proyekto sa pagtabang pagpasabot sa mga magbubuhis unsay tinuod nga nahitabo:

·         Tinuod bang gidiktahan lang sa ilang kadagkoan pagpirma sa mga dokumento bisan kon wa silay kalabotan ni kasayuran unsa kamakiangayon ang mga transaksiyon?;

·         Tinuod bang gipugos gyod ang uban sa pagpirma ug pagluom sa ilang mga pangutana aron lang mapagawas dayong kuwarta sa kagamhanan?;

·         Tinuod bang bisan ang ilang mga pirma maoy nagbansiwag wa sila bahini bisan usa ka dako sa tambok nga komisyon sa mga transaksiyon?; ug

·         Aron makumbinser ang publiko nga wa silay labot, kang kinsa mang bolsa ang ilang nahibaw-an nga namurot?

-o0o-

        Gawas ni Garcia, dapiton sab sa mga senador silang kanhi Mandaue City mayor Teddy Ouano ug Lapulapu City Mayor Arturo Radaza.  Silang Ouano ug Radaza nasuspenso uban sa kadagkoan sa DPWH kay namirma sa program of works and estimates (POWE) sa overpriced nga deco lamps.

        Mga nakaila ni Radaza nisalikway sa mga bugalbugal nga maglisod si Radaza pagtubag sa mga pangutana sa mga senador.  Matod nila kamao si Radaza.  Apan di lang ganahang makig-atubang sa media.  Labi na karong pintok pa kaayong ilang mga pangutana.

-o0o-

Maayong balita alang sa senior citizens:  Mahimo nang lab-ason ang inyong mga pasaporte pinaagi lang sa email.  Ipada sa email address appointment@dfa.gov.ph ang kumpletong ngan, petsa ug dapit nga natawhan, numero sa pasaporte ug ang petsa sa pagluwat ini.  Tubagon mo sa DFA og email nga motakda unsang adlawa nga moadto sa passport office.  Gahinan og tinuyo nga luna ang mga mohikay sa ilang aplikasyon sa pasaporte ginamit ang email.

        Makapahimus sab sa sistema ang mga naghupot og pasaporte nga mapupos na karong tuiga.  Gipasalig sa DFA nga palapdan ang sistema alang sa ubang mga aplikante sa mosunod nga katuigan.  Hinaot makatanyag na ning maong pangalagad ang DFA Passport Office sa Sugbo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com  

Arangkada of Leo Lastimosa for January 11, 2008

       PAUGAT SA MCC

 

       Salamat sa pamolitika, ang Mandaue City College (MCC) maoy usa sa labing alaot nga tulonghaan sa atong panahon:

·         Sukad natukod niadtong 2005, wa gahini bisan usa ka dako alang sa iyang operasyon;

·         Way building, ang classrooms nagkatag sa nagkalainlaing bahin sa Mandaue;

·         Ang unang mga tagduma wa mohatag og kuwentada pilay nakolektang matrikula ngadto sa Mandaue City Council;

·         Ang unang mga tagduma nagdumili pagbiya bisan gitangtang na sa board of trustees (BOT);

·         Ang bag-ong mga tagduma, kay wa man ilha sa unang mga tagduma, nagtukod og ilang kaugalingong tulonghaan;

·         Ang ordinansa nga nagtukod sa MCC naabtan og duha ka tuig una napublikar ug nahimong epektibo; ug

·         Pila lang ka adlaw human sa publikasyon, giusab ra sab dayon aron pagtangtang ni Mayor Jonas Cortes isip tsirman sa BOT.

-o0o-

        Sentro sa kontrobersiya ang 35 anyos nga presidente sa MCC, si Paulus Mariae Canete, kansang pasaporte sa paghupot sa katungdanan mao ang iyang pagka magtutudlo ni kanhi mayor Teddy Ouano sa University of the Visayas.  Si Canete maoy nitumaw nga labing dakong tunok sa pamunoang Cortes tungod sa iyang pagpabilin bisan gipalayas na sa BOT ug, karong bag-o, sa hukmanan.

        Apan si Canete nipasabot sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya nga ilegal ang kamandoan sa BOT nga gipangulohan ni kanhi mayor Ading Seno pagtangtang niya, way gahom si Cortes pagdiktar sa MCC kay di na siya maoy tsirman kon dili usa na lang ka sakop sa BOT, ang kalangay sa suholan sa MCC nagumikan sa pagdumili sa Mandaue pagtuman sa ordinansa nga naggahin og P5 milyones matag tuig alang sa tulonghaan, ug ilegal ang pagtukod ni Cortes og ikaduhang MCC nga gipangulohan ni Dr. Susana Cabahug.

-o0o-

        Si kanhi mayor Ouano gipasanginlang maoy nagsugnib sa kontrobersiya.  Iyang giwarawara ang MCC isip simbolo sa iyang programa sa edukasyon.  Gigamit pa gani niyang sukaranan pagpalayas ni Industriyalista Norberto Quisumbing aron gamiton ang luna alang sa MCC.

        Apan niinsistir si Cebu Provincial Board Member Weng Gakit, nga maoy chairman sa finance committee sa Mandaue City Council sa pagkatukod sa MCC, si Ouano maoy napakyas paggahin og bisan usa ka dako alang sa tulonghaan niadtong 2006 ug 2007.  Matod ni Gakit nag-agad lang sila sa budget nga gisumiter ni Ouano.

-o0o-

        Si Gakit niangkon nga dinalidali ang pagkatukod sa MCC.  Apan wa siyang kapasabot nganong way bisan usa ka sakop sa konseho nga nisupak sa binuang.  Si Cortes mismo di kapanghunaw kay siyay co-author sa ordinansa nga gipangamahanan ni karon Bise Mayor Carlo Fortuna.

        Sa wa pa modangop sa korte, si Cortes gipasanginlang nigamit og SWAT aron pagpalagpot nilang Canete ug kaubanan gikan sa MCC.  Sa kasamtangan, angayng luwason ang mga tinun-an gikan sa makauuwawng pasundayag sa paugat sa ilang katiguwangan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com